آشنایی اجمالی با صحیفه سجادیه
دعا، پیوندی معنوی میان انسان و پروردگار است که اثر تربیتی و سازندگی مهمی در روح انسان دارد، از این رو دعا از دیدگاه اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است.

امام سجاد ـ علیه السلام ـ و دعا:
امام سجاد ـ علیه السلام ـ در آن دوران اختناق، از سوی حاکمان اموی همواره تحت نظر بود و تمامی رفتار و آمد و شد حضرت را شدیداً تحت کنترل قرار می‌دادند و به تعریفی آن بزرگوار را خانه نشین کرده و در خانه‌ ایشان را به روی شیعیان بسته بودند و نمی‌گذاشتند مردم به راحتی از معارف الهی امام ـ علیه السلام ـ استفاده نمایند.

در این هنگامه دردآلود، امام سجاد ـ علیه السلام ـ تنها سلاح برّنده و مؤثر خود در برابر سیل هجوم ظلم و تعدّی و انحراف حاکمان وقت را دعا و مناجات دانسته و رسالت الهی و نورانی خود را در قالب دعا متبلور ساخت. بی‌شک تأثیر دعا در آن شرائط زمانی حتی از جهاد با شمشیر و نبرد با سلاح گرم مؤثرتر بود. تا جائی که حضرت امام خمینی (ره) در وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی خودشان از آن به عنوان قرآن صاعد یاد می‌کند و آن را زبور آل محمد می‌نامند و می‌فرمایند که ما مفتخریم که ادعیه حیات بخش که او را قرآن صاعد می‌خوانند از ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ است.[1]
این دعاها و مناجات‌ها به نام صحیفه سجادیه معروف است، و پس از قرآن و نهج البلاغه بزرگترین و غنی‌ترین گنجینه حقایق و معارف الهی به شمار می‌رود، به طوری که بزرگان شیعه آن را أخت القرآن، انجیل اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و زبور آل محمد ـ علیهم السلام ـ نامیده‌اند.[2]

صحیفه سجادیه کامله

صحیفه سجادیه کامله، مجموعه‌ای از 75 دعا و نیایش بوده است که امام سجاد ـ علیه السلام ـ املا نموده و امام باقر ـ علیه السلام ـ و برادرش زید بن علی آن را در دو نسخه نوشته‌اند.

دعای مکارم الاخلاق یکی از دعاهای معروف امام سجاد و دعای بیستم صحیفه سجادیه است. این دعا به دلیل دارا بودن محتوا و مضامین عالی و ابعاد تربیتی و سیر و سلوکی از سوی سالکان و عارفان و محققان و دعا پژوهان مورد توجه بسیار قرار گرفته و شرح و تفسیرهای فراوان بر آن نوشته شده است. بررسی این دعا از این جهت دارای اهمیت است که دارای ابعاد گوناگون و از آن جمله توجه به حیات جمعی و تلقین و ارزش گذاری اموری است که فرد در زندگی خود باید آنها را به‌کار گیرد.
این دعا از 22 قسمت تشکیل شده که هر قسمت با درود بر محمد و آل محمد شروع ‌گردیده و با در خواستهایی که هر کدام اخلاق پسندیده می‌باشد دنبال می‌گردد و همه آن سی قسمت مضمونشان درخواست توفیق الهی می‌باشد.

در کتاب شرح دعای مکارم الأخلاق ، زوایای ظریف نیازهای روحی و قلبی و روانی رابطه انسان با خدا و با خود و دیگران موشکافی شده و با شناخت راه اصلی، درصدد جواب‌گویی حقیقی به آن نیازها برآمده است. این دعا روابط انسان را طوری در بستر سلامت سوق می‌دهد که اگر انسان همت کرد تا مراتب عالیه معنوی را طی کند، به بحران روحی و افراط و تفریط در عمل دچار نمی‌شود و به واقع تحقق روحیه‌های مطرح شده در این دعا برای توسعه معنوی به عنوان مقدمه سیر و سلوک ضروری است.

بسم الله الرحمن الرحیم «الحمدلله بلا اول کان قبله و الآخر بلا آخر یکون بعده الذی قصرت عن رؤیته ابصار الناظرین و عجزت عن نعته اوهام الواصفین، ابتدع بقدرته الخلق ابتداعا و اخترعهم علی مشیته اختراعا…» [1] . جملات فوق از اولین دعای صحیفه کامله سجادیه است که برترین و بالاترین معارف حقه حقیقیه را در آن تضمین فرموده است، کتابی که عابدان و زاهدان و حکمای بلند مرتبه در بلندای عظمت و جلال آن خاضع و خاشعند و خویش را در مقابل عظمت آن چون ذره ای که در پرتو شعاع شمس حیرت زده به دور خویش می‏گردد. می‏یابند. [ صفحه 2] ینشق ثوب الدجی عن نور غرته‏ کالشمس ینجلی عن اشراقها القتم [2] . آری سخنان آقای سجده کنندگان و زینت عبادت گران چندان اوج دارد که شرح هر جمله ای را کتابی وافی نیست، و صعود به قله بلندش عنقای بلند پرواز را میسور نه، کلمات و دعاهای آن جناب که در مخاطبه با محبوب سخن می‏گوید باید این چنین بلند باشد. به همین خاطر جناب استاد علامه، مولانا حسن زاده آملی در رساله «الصحیفة الزبرجدیه فی کلمات سجادیة» که هم اکنون ترجمه آن را به نام «صحیفه زمردین در سخنان سید الساجدین» در پیش رو دارید، بخشی را اختصاص به کلمات عرشی ائمه اطهار علیهم‏السلام داده اند، که هر جمله ای از آن اشاره به معارف بلندی دارد که حکما و عرفای اسلام پس از زحمت ها و مرارت های فراوان به قله بلند آنها دست یافته و حقایق بلند آسمانی آنها را مستدل ساخته و به فهم آنها نائل آمده اند، جناب استاد تنها ده مورد از این موارد را مطابق حوصله این رساله به رشته تحریر در آورده اند و فرمودند که اگر بخواهند به استقصا همه را نقل کنند به تدوین مجلداتی خواهد انجامید، چرا که تنها صحیفه سجادیه خود مملو از حقایق فراوانی است که تنها بخشی از آن پرده غیب بیرون آمده و دانشمندانی که به شرح صحیفه دست [ صفحه 3] یازیده اند کتابهای خویش را به آن زینت بخشیده اند. صحیفه سجادیه کتاب انسان سازی و دستور العمل عروج و ارتقای انسانی است، لذا جناب استاد آن را به عنوان کتاب نهایی درسی در این باب معرفی کرده‏اند، تا طلاب به جای مداقه در مالا یعنی در آن وارد شوند و خود را مهذب و آراسته ساخته و جامعه را از پرتو انوار آن در مسیر کمال اندازند.

احکام و آداب حجاب و عفاف
مشخصات کتاب:

عنوان و نام پدیدآور : احکام و آداب حجاب و عفاف/طاهره جباری
مشخصات نشر : قم: نورالسجاد، 1388

مشخصات ظاهری : 202ص.19×11س.م
وضعیت فهرست نویسی : در انتظار فهرستنویسی (اطلاعات ثبت)

شماره کتابشناسی ملی : 1917715
عناوین اصلی کتاب شامل:

سخن ناشر؛ مقدمه مولف؛ فصل اول : جایگاه زن و آزادی او؛ فصل دوم : کلیات؛ فصل سوم : نیاز انسان به لباس؛ فصل چهارم : بدحجابی؛ مقابله ، پیامدها و راههای درونی کردن حجاب

یکی از نکات اساسی که زمینه‌ای برای عمل به احکام است شناخت جایگاه هرچیز در نظام هستی است. البته در نظامی که خداوند متعال در جای جای آن دیده می‌شود و ارتباط اشیا و اعمال با خداوند بسیار مشهود است و با درک این ارتباط و حضور، بسیاری از مشکلات زندگی بشر حل می‌شود. «حق» به عنوان زیباترین و پسندیده‌ترین واژه آفرینش در تمامی ادیان و جوامع بشری مورد توجه قرار گرفته است و حقوق و ادای آنها فراتر از زمانها و مکانها واشخاص و ادیان است.
در واقع هر فردی از هر طبقه اجتماعی و از هر دین و ملیت، نسبت به ادای حقوق دیگران حساسیت نشان می‌دهد واین مطلب، حق و حقوق را فرازمانی و فرامکانی می‌کند. برخی از اندیشه‌گران و حکیمان بر این باورند که حجاب، حق‌الله است و در این‌باره می‌گویند: «حرمت زن نه اختصاص به خود زن دارد و نه مال شوهر و نه ویژه برادر و فرزندانش می‌باشد. همه اینها اگر رضایت بدهند، قرآن راضی نخواهد شد، چون حرمت زن و حیثیت زن به عنوان حق‌الله مطرح است. لذا کسی حق ندارد بگوید من به نداشتن حجاب رضایت دادم.

از اینکه قرآن می‌گوید: هر گروهی، اگر راضی هم باشند، شما حد الهی را در برابر آلودگی اجرا کنید، معلوم می‌شود عصمت زن حق‌الله است.» پر واضح است که آدمی نمی‌تواند حقوق الهی را کاملا ادا کند ولی با انجام برخی کارها می‌تواند رضایت الهی را به دست آورد. حضرت رسول‌(ص) می‌فرمایند: «حقوق خداوند متعال بزرگتر از آن است که توسط بندگان ادا شود و نعمت‌های خداوند بیشتر از آن است که به شمارش آید» و حضرت علی(ع) می‌فرماید: «خداوند بر بندگان حقی قرار داده و آن این است که او را اطاعت کنند.» اگرچه حق خدا بزرگ است و قابل ادا نیست ولی ادای وظایف و اطاعت از خداوند متعال به نوعی ادای حق محسوب می‌شود. حجاب که امر خداست و شارع مقدس به عنوان یکی از احکام ضروری دین آن را واجب کرده است باید حفظ شود.