چکیده
رباخواری، افزون بر زیان‏های جسمی، بیماری‏های روحی را نیز در پی دارد؛ زیرا خداوند نفس انسانی را به گونه‏ای آفریده است که هر رفتار زشت یا زیبایی، افزون بر اثر شرعی که برای بازداشتن از کردارهای زشت یا تشویق به کارهای شایسته قرار داده است، اثر وضعی در روح انسان بر جای می‏گذارد. برای نمونه، شراب‏خواری یک اثر شرعی دارد که در دنیا باید شراب‏خوار را شلاّق بزنند و در آخرت نیز باید عذاب آن را بچشد، ولی این کار زشت یک اثر وضعی نیز در پی دارد که مستی و نابودی عقل است و ممکن است بر اثر این مستی،ا نسان دودمانی را به آتش بکشد و دستور قتل یا کشتاری را صادر کند. کارهای دیگر انسان نیز به همین گونه است، ولی اثر برخی از کارها بر همه‏کس روشن نیست و برخی دیگر نیز تنها بر کارشناسان مانند روانشناسان یا اقتصاددانان روشن است و ممکن است پی‏آمدهای برخی از کارها نیز بر هیچ انسان معمولی روشن نباشد، بلکه پیشوایان دینی هستند که به کمک نیروی الهی بر این پی‏آمدها آگاهی می‏یابند.

مال‏دوستی و مال‏اندوزی نیز از این قاعده جدا نیست؛ به ویژه اگر این کار از راه غیر طبیعی و نامشروع مثل رباخواری به دست آید. تجربه نشان می‏دهد که انسان به هر چیزی که ـ خوب یا بد ـ علاقه بیش‏تری احساس کند، برای به دست آوردن آن بیش‏تر می‏کوشد؛ به گونه‏ای که ممکن است دیگر چیزها را از یاد ببرد یا حتّی فدای آن گرداند.